Stanowisko nr 52/23/P-IX PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ

STANOWISKO Nr 52/23/P-IX
PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ
z dnia 24 sierpnia 2023 r.

w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej po zapoznaniu się z projektem ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, przekazanym przy piśmie pana Dariusza Salamończyka – Zastępcy Szefa kancelarii Sejmu z dnia 4 sierpnia 2023 r. (znak: SPS-WP.020.218.7.2023) popiera rozwiązania zmierzające do poprawy efektywności systemu zabezpieczenia dzieci przez zjawiskiem przemocy domowej.

Do przedstawionego projektu ustawy samorząd lekarski zgłasza następujące uwagi:

Wątpliwości budzi projektowany art. 12e ust. 3 ustawy. Wskazana w nim forma zaświadczenia wydawanego przez lekarza POZ po konsultacji dziecka wydaje się zbliżona do obdukcji dokonywanej przez lekarza medycyny sądowej – zaświadczenia ze specjalistycznego badania lekarskiego, w którym lekarz opisuje nie tylko stwierdzone obrażenia, ale również sugeruje prawdopodobny mechanizm, przyczynę tychże obrażeń, prawdopodobny czas naruszenia narządów ciała. Mając na uwadze przede wszystkim dobro dziecka oraz jego bezpieczeństwo tego typu konsultacji powinien dokonać lekarz z odpowiednim doświadczeniem i specjalistyczną wiedzą – lekarz medycyny sądowej. Nie można oczekiwać, że lekarz podstawowej opieki zdrowotnej będzie w stanie zróżnicować, czy obrażenia powstały w wyniku doznania przemocy czy zdarzenia losowego, co jest kluczowe dla konsultacji. Szkolenie specjalizacyjne z dziedziny medycyny rodzinnej, nie przewiduje nabywania umiejętności z tego zakresu.

Niezależnie od powyższego zastrzeżenia budzi także brzmienie projektowanego art. 12e ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, który przewiduje, że „W przypadku podejrzenia stosowania przemocy domowej wobec dziecka kurator sądowy albo pracownik socjalny są uprawnieni do uzgodnienia doraźnego terminu konsultacji dziecka z  lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej lub psychologiem, którzy obowiązani są wyznaczyć termin jej przeprowadzenia nie później niż w ciągu trzech dni roboczych od daty zgłoszenia”. Takie brzmienie przepisu nie wyjaśnia, czy kurator sądowy lub pracownik socjalny jest uprawniony uzgodnić termin konsultacji dziecka z dowolnie wybranym lekarzem POZ, czy też ma to być lekarz z placówki podstawowej opieki zdrowotnej, do której jest zadeklarowane dziecko. W przypadku dookreślenia, że ma to być lekarz POZ z poradni, do której zadeklarowane jest dziecko, powstają dodatkowe kwestie, które wymagają doprecyzowania, w tym między innymi rozstrzygniecie, do którego lekarza POZ może się zgłosić kurator sądowy lub pracownik socjalny, gdy:

a) dziecko nie jest zapisane do żadnej przychodni podstawowej opieki zdrowotnej;
b) dziecko przebywa w miejscu oddalonym od przychodni podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarza POZ, do którego jest zdeklarowane.

Przewidziany w art. 12e ust. 1 ustawy termin 3 dni na wyznaczenie konsultacji lekarskiej liczony od daty zgłoszenia może okazać się niemożliwy do dotrzymania w szczególnych, wyjątkowych okolicznościach. Ustawa powinna dawać możliwość zmiany tego terminu w takich sytuacjach.

Należy również rozważyć uwzględnienie w projekcie ustawy elementu rozpoznania środowiska dziecka, co leży w ramach kompetencji pielęgniarki środowiskowej.