Podmiot leczniczy a praktyka lekarska ? aspekty prawno-podatkowe
Formy wykonywania zawodu lekarza
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej (dalej u.d.l.), lekarze mogą wykonywać swój zawód w ramach działalności leczniczej na zasadach określonych w ustawie oraz w przepisach odrębnych, po wpisaniu do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą. Działalność lecznicza może być wykonywana w formie m.in. jednoosobowej praktyki lekarskiej.
Dodatkowo, wedle art. 4 u.d.l. działalność medyczna może być wykonywana również w formie podmiotu leczniczego. Powyższe formy działalności wiążą się z koniecznością założenia działalności gospodarczej. Dodatkowo, lekarz może być zatrudniony w oparciu umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.
Podsumowując, lekarz może leczyć w oparciu:
- umowy o pracę,
- umowy cywilnoprawnej, w tym kontraktu,
- własny gabinet lekarski, po założeniu indywidualnej lub grupowej praktyki lekarskiej,
- podmiot leczniczy.
Wady i zalety
- Możliwość zatrudnienia pracowników
Praktyka lekarska ? zgodnie z art. 53 ust. 1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty (dalej u.z.l.), lekarz wykonujący indywidualną praktykę lekarską, indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską, indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską w miejscu wezwania może zatrudniać osoby niebędące lekarzami do wykonywania czynności pomocniczych (współpracy).
Natomiast ust. 2 ww. przepisu doprecyzowuje, że lekarz lub lekarz dentysta wykonujący indywidualną praktykę lekarską może zatrudnić lekarza lub lekarza dentysty w celu odbywania przez niego stażu podyplomowego lub szkolenia specjalizacyjnego.
W związku z tym należy podkreślić, że indywidualna praktyka lekarska nie może zatrudniać innego lekarza w zakresie udzielanych świadczeń. Wyjątkiem jest zatrudnienie lekarza lub lekarza dentysty w celu odbywania przez niego stażu podyplomowego lub szkolenia specjalizacyjnego.
Podmiot leczniczy ? zakładając podmiot leczniczy powyższe ograniczenie nie występuje i możliwe jest zatrudnienie innych lekarzy zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i tzw. kontraktu. Kwestią dyskusyjną pozostaje możliwość zatrudnienia lekarza na podstawie umowy zlecenie. Większość przedstawicieli doktryny wskazuje jednak, że nie ma przeciwskazań do zatrudniania lekarzy także na podstawie umowy zlecenia.
Dlatego też, w podmiocie leczniczym możliwe jest zatrudnienie pracownika (lekarza/lekarza dentysty) na podstawie:
- umowy o pracę,
- kontraktu (ewentualnie umowy zlecenie).
- Opodatkowanie
Praktyka lekarska ? prowadzenie praktyki lekarskiej związane jest z koniecznością założenia jednoosobowej działalności gospodarczej. W związku z tym, po wejściu Polskiego Ładu, lekarz lub lekarz ma możliwość wyboru jednej z czterech form opodatkowania, tj.:
- zasad ogólnych (skala podatkowa),
- podatku liniowego,
- ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
- karty podatkowej.
Na wstępie należy jednak wskazać, że z karty podatkowej mogą obecnie skorzystać jedynie przedsiębiorcy, którzy korzystali z karty podatkowej przed 2022 rokiem. W innym wypadku nie ma możliwości przejścia na ww. formę opodatkowania.
Zasady ogólne są podstawową formą opodatkowania. Od lipca 2022 roku obowiązują dwie stawki podatku:
- 12 % - do 120 000 zł osiągniętych dochodów,
- 32 % - powyżej 120 000 zł osiągniętych dochodów.
Jednocześnie, korzystając z tej formy opodatkowania możliwe jest skorzystanie z kwoty wolnej od podatku (30 000 zł), a także z innych ulg i zwolnień przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podstawę opodatkowania stanowi dochód (przychód ? koszty uzyskania przychodu).
Podatek liniowy ? wynosi 19 % i odprowadzany jest od dochodu przedsiębiorcy (przychodu ? kosztów uzyskania przychodu). Stawka podatku jest taka sama niezależnie od wysokości osiągniętych dochodów. Natomiast, wybierając tę formę opodatkowania, lekarz/lekarz dentysta nie będzie mógł skorzystać z kwoty wolnej od podatku (30 000 zł).
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest korzystną formą opodatkowania dla lekarza/lekarza dentysty, który ponosi niskie koszty prowadzenia działalności (gabinetu lekarskiego). Od 2022 roku stawka podatku dla usług w zakresie opieki zdrowotnej wynosi 14 %. Podatek obliczony jest jednak od przychodu, a zatem nie ma możliwości obniżenia podstawy opodatkowania o poniesione koszty.
Dodatkowo, jednoosobowy przedsiębiorca zobowiązany jest do oprowadzania składek ZUS oraz składki zdrowotnej. Składka zdrowotna w tym wypadku wynosi 9 % przychodu.
Podmiot leczniczy ? jak stanowi art. 4 ust. 1 u.d.l., podmiotem leczniczym jest przedsiębiorca w rozumieniu przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców, we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej.
Oznacza to, że obecnie podmiot leczniczy może być prowadzony w formie:
- jednoosobowej działalności gospodarczej,
- spółki jawnej,
- spółki partnerskiej,
- spółki komandytowej,
- spółki komandytowo-akcyjnej,
- spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
- Prostej spółki akcyjnej,
- spółki akcyjnej.
W przypadku wyboru podmiotu leczniczego w formie jednoosobowej działalności gospodarczej ? skutki podatkowe będą zbieżne z wyżej opisanymi kwestiami dla praktyki lekarskiej. Natomiast w przypadku spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej ? podmiot leczniczy można założyć, jeżeli będzie co najmniej dwóch wspólników.
W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, prostej spółki akcyjnej i spółki akcyjnej ? lekarz/lekarz dentysta może założyć spółkę jednoosobową.
Jeżeli podmiot leczniczy zostanie założony w formie spółki jawnej lub spółki partnerskiej, wspólnicy będą zobowiązani odprowadzać podatek, składki ZUS i składkę zdrowotną na zasadach jednoosobowego przedsiębiorcy.
Jeżeli jednak podmiot leczniczy zostanie założony w formie spółki komandytowej, komandytowo-akcyjnej, spółki z o.o., spółki akcyjnej lub spółki komandytowo akcyjnej ? wystąpi obowiązek zapłaty podatku CIT (podatku dochodowego od osób prawnych).
Wówczas, spółka (podmiot leczniczy) zapłaci podatek CIT w wysokości 9 % (ewentualnie 19 % przy przekroczeniu obrotu rocznego powyżej 9 mln zł). Jeżeli wspólnicy spółki zdecydują się na wypłatę zysku ze spółki w formie dywidendy ? wystąpi dodatkowy obowiązek zapłaty podatku od dywidendy ? 19 % wypłaconego zysku.
W przypadku jednoosobowej spółki z o.o., wspólnik będzie zobowiązany do odprowadzania składek ZUS oraz składki zdrowotnej. Składka zdrowotna będzie wyliczana jednak nie od dochodu spółki, a od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
W sytuacji założenia co najmniej dwuosobowej spółki z o.o. ? wspólnicy nie będą zobowiązani do odprowadzania składek ZUS ani składki zdrowotnej. Jest to zatem rozwiązanie korzystne finansowo.
- Odpowiedzialność
Praktyka lekarska - prowadząc indywidualną praktykę lekarską lekarz/lekarz dentysta ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem, a także majątkiem wspólnym z małżonkiem. W związku z tym prowadzenie praktyki lekarskiej na większą skalę jest ryzykowne.
Podmiot leczniczy ? odpowiedzialność podmiotu leczniczego zależna jest od formy działalności. Jeżeli podmiot leczniczy prowadzony będzie w formie jednoosobowej.
W przypadku spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej, odpowiedzialność wspólników jest w pewnym stopniu ograniczona. W przypadku egzekucji, początkowo zaspokojenie następuje z majątki spółki, a gdyby to okazało się nieskuteczne ? wówczas wspólnicy odpowiadają także swoim majątkiem prywatnym.
Najbezpieczniejszym wyborem z punktu widzenia odpowiedzialności są: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna lub spółka akcyjna. W związku z tym, że są to odrębne podmioty, odpowiedzialność wspólników ograniczona jest do majątku spółki.
Przekształcenie praktyki lekarskiej w podmiot leczniczy
Aby przejść na działalność w formie podmiotu leczniczego, możliwe są dwa rozwiązania:
- przekształcenie dotychczasowej praktyki lekarskiej w podmiot leczniczy,
- założenie nowego podmiotu leczniczego obok praktyki lekarskiej.
Żeby było możliwe przekształcenie praktyki lekarskiej w podmiot leczniczy konieczne jest:
- zarejestrowanie podmiotu leczniczego do Rejestru Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą (RPWDL),
- obowiązek posiadania pomieszczeń/urządzeń spełniających warunki ogólnoprzestrzenne, sanitarne, instalacyjne,
- obowiązek zawarcia umowy OC dla podmiotu leczniczego,
- stworzenie regulaminu podmiotu leczniczego.
Opracowane przez:
Katarzyna Zimolzak (Lex Secure)